મણિપુરની વણથંભી વણઝાર .

મણિપુરમાં હિંસાનું ચક્ર અટકવાના કોઈ સંકેતો દેખાઈ રહ્યા નથી, જિરીબામમાં છેલ્લા એક સપ્તાહથી ચાલી રહેલી હિંસા બાદ ફરી તણાવ વધી ગયો છે. કેન્દ્રએ વધારાના સુરક્ષા દળો મોકલ્યા છે, પરંતુ પહેલેથી જ મોટી સંખ્યામાં દળો તૈનાત હોવા છતાં, સ્થિતિ નિયંત્રણની બહાર છે. છેલ્લા દોઢ વર્ષથી જ્યાં હિંસાની જ્વાળાઓ ક્યારેક વધી રહી છે અને ક્વચિત ધીમી પડી રહી છે તેવા આ પૂર્વોત્તર રાજ્ય માટે રાહતના કોઈ સંકેત દેખાતા નથી. છેલ્લા એક સપ્તાહ દરમિયાન જિરીબામમાં હિંસાની ઘટનાઓએ ફરી એકવાર રાજ્યમાં તણાવમાં વધારો કર્યો છે. જો કે, આને ધ્યાનમાં રાખીને, કેન્દ્ર સરકારે તરત જ સેન્ટ્રલ આર્મ્ડ ફોર્સિસ (CAPF)ની ૨૦ વધારાની કંપનીઓને હવાઈ માર્ગે મોકલી. સીઆરપીએફની ૧૧૫ કંપનીઓ અને બીએસએફની ૮૪ કંપનીઓ જ નહીં, આ સિવાય આરએએફ, એસએસબી અને આઈટીબીપીની કુમક પણ ત્યાં મદદમાં તૈનાત છે. રાજ્ય પોલીસ અને સેનાના જવાનો તો વળી આના ઉપરાંત છે.

સશસ્ત્ર આતંકવાદીઓ જિરીબામ જિલ્લામાં આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતા ગામમાં ઘૂસી ગયા હતા અને છ ઘરોને આગ ચાંપી દીધી હતી. જેમાં ભારે નાસભાગ છતાં એક મહિલાનું મોત થયું હતું. મૃતક મહિલાના પતિએ એફઆઈઆર નોંધાવી છે કે મહિલાને રૂમમાં બંધ કરીને તેના પર સામૂહિક બળાત્કાર કરવામાં આવ્યો હતો અને પછી તેને સળગાવી દેવામાં આવી હતી. જો કે, મણિપુર પોલીસ આ મામલાને ઢાંકવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. મોટા પાયા પર સુરક્ષા દળોની તૈનાતી છતાં સ્થિતિ કાબૂમાં ન આવી રહી હોય તો મામલો માત્ર સુરક્ષા દળોની સંખ્યાનો નથી, બીજું પણ કંઈક છે. છેલ્લા એક સપ્તાહની ઘટનાઓ પર નજર કરીએ તો પણ સ્પષ્ટ થાય છે કે વહીવટી કાર્યવાહીની જે અસર થવી જોઈએ તે થઈ રહી નથી. નવા તોફાનો પાછળ મેઇતેઈ સમુદાયના ઉગ્રવાદી સંગઠન સાથે જોડાયેલા લોકોનો હાથ હોવાનો આરોપ છે. બે દિવસ પછી, કુકી આતંકવાદીઓએ બિષ્ણુપુર જિલ્લામાં ખેડૂતોના જૂથ પર હુમલો કર્યો, જેમાં પણ મહિલાની હત્યા થઈ. પછીથી સીઆરપીએફ ચોકી પર થયેલા હુમલા બાદ સુરક્ષા દળોએ જવાબી કાર્યવાહીમાં દસ આતંકવાદીઓને ઠાર માર્યા હતા.

આ પછી પણ બે નિર્દોષ નાગરિકોના મૃતદેહ મળી આવ્યા હતા. આટલું જ નહીં, મૈતેઈ પરિવારના છ સભ્યોનું અપહરણ થયું હોવાની આશંકા છે. વિવિધ સમુદાયના લોકો ખુલ્લેઆમ સુરક્ષા દળોના જુદા જુદા વિભાગો અને ટુકડીઓ પર પક્ષપાતનો આરોપ લગાવે છે. જો કે આવા સામુદાયિક તણાવની પરિસ્થિતિઓમાં સુરક્ષા દળો સામે પક્ષપાતના આરોપો નવા નથી, આવા અવિશ્વાસ સામાન્ય રીતે કામચલાઉ હોય છે. મણિપુરમાં ગયા વર્ષે મે મહિનાથી શરૂ થયેલી હિંસક ઘટનાઓની હારમાળા ન તો સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ શકી અને ન તો વાતાવરણ સામાન્ય થઈ શક્યું. સ્થાનિક લોકોનો વિશ્વાસ મેળવવા માટે કોઈ ખાસ પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો નથી. આવી સ્થિતિમાં, સુરક્ષા દળોની તૈનાતીના દાવા અને વિવિધ પક્ષો વચ્ચેની વાતચીત ફળદાયી દેખાતી નથી. મણિપુર સરહદી અને અત્યંત સંવેદનશીલ રાજ્ય છે. તેથી, પરિસ્થિતિને ઝડપથી સામાન્ય કરવી જરૂરી છે પરંતુ કેન્દ્ર સરકાર હજુ પણ ગંભીર નથી.

વાસ્તવિકતા એ છે કે ત્યાં ગૃહયુદ્ધ જેવી સ્થિતિ છે. મૈતેઈ અને કૂકી સમુદાયના લોકો એક બીજા પર હુમલો કરે છે અને હવે આ હિંસામાં રોકેટ અને ડ્રોન જેવા અત્યાધુનિક હથિયારોનો ઉપયોગ પણ જોવા મળી રહ્યો છે. ઘણી ઘટનાઓથી એ સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે આતંકવાદીઓ પહેલા કોઈ વિસ્તારને નિશાન બનાવે છે અને પછી ત્યાં શ્રેણીબદ્ધ હુમલા કરે છે. હાલમાં જિરીબામ જિલ્લામાં વધુ હુમલાઓ જોવા મળી રહ્યા છે. જોકે હિંસા ફાટી નીકળ્યા બાદ કેન્દ્ર સરકારે શરૂઆતમાં દખલ કરી હતી, પરંતુ તે માત્ર ઉપર ઉપરની કોસ્મેટિક સાબિત થઈ હતી. તે પછી પણ ઘણી વખત આતંકવાદીઓએ પોલીસ શસ્ત્રાગારમાંથી હથિયારો અને દારૂગોળો લૂંટી લીધો હતો. આ હિંસા પર અંકુશ લાવવામાં આવશે તેવા વારંવાર દાવા કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ આ માટે કોઈ વ્યવહારુ પગલાં લેવામાં આવતાં જોવા મળ્યા નથી. સુપ્રિમ કોર્ટે આ મામલાની સુઓ મોટો ફરિયાદ સ્વયમેવ લીધી હતી. સુપ્રિમ કોર્ટે મોનિટરિંગ અને તપાસ સમિતિઓની પણ રચના કરી હતી. તેમાં બહારના રાજ્યોના પોલીસ અધિકારીઓ નિયુક્ત હતા. મણિપુર પોલીસ દરેક તપાસમાં સહકાર આપવા બંધાયેલી હતી. ત્યારે એવી આશા હતી કે મણિપુર હિંસાની વાસ્તવિકતા ટૂંક સમયમાં જ પ્રકાશમાં આવશે અને તે હિંસા રોકવામાં મદદ કરશે. પરંતુ તેનું પણ કોઈ ખાસ પરિણામ આવ્યું નથી.