દુનિયાનું બીજું મિશન: ISRO 1 જાન્યુઆરીએ કરશે મોટી કમાલ, ચંદ્ર-સૂર્ય બાદ અંતરિક્ષ માટે લોન્ચ કરશે XPoSat

XPoSAT Mission Launching: ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ તેનું પ્રથમ સૌર મિશન આદિત્ય L1 સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું છે. આ પહેલા 23 ઓગસ્ટના રોજ ઈસરોએ દક્ષિણ ધ્રુવ પર ચંદ્રયાન-3નું સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરીને ઈતિહાસ રચ્યો હતો. ચંદ્ર અને સૂર્ય બાદ હવે ઈસરોએ એક નવું મિશન તૈયાર કર્યું છે. નવા વર્ષના પહેલા જ દિવસે લોન્ચ થતું આ મિશન શું છે અને તેનો હેતુ શું છે? ચાલો આ વિશે વિગતવાર જાણીએ.

ISRO અવકાશમાં એક્સ-રે સ્ત્રોતોના તીવ્ર ધ્રુવીકરણની તપાસ કરવા માટે તેના પ્રથમ એક્સ-રે પોલરિમીટર સેટેલાઇટ (XPoSat) ના લોન્ચ સાથે નવા વર્ષની શરૂઆત કરવા માટે તૈયાર છે. મળતી માહિતી મુજબ, XPoSat 1 જાન્યુઆરી, 2014ના રોજ લોન્ચ થશે. આ ભારતનું પ્રથમ પોલારીમેટ્રી મિશન છે. ISRO એ જાહેરાત કરી છે કે સવારે 9:10 વાગ્યે  XPoSat મિશન પોલર સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (PSLV) નો ઉપયોગ કરીને લોન્ચ થશે. 

ખગોળશાસ્ત્રમાં સમજને આગળ વધારવા માટે તૈયાર કર્યું મિશન

હકીકતમાં ISRO એ ખગોળશાસ્ત્રમાં વૈજ્ઞાનિક સમજને આગળ વધારવા માટે એક મિશન તૈયાર કર્યું છે. એક્સ-રે પોલેરીમીટર સેટેલાઇટ XPoSat એ ભારતનું પ્રથમ પોલારીમેટ્રી મિશન છે. 2021માં લોન્ચ કરવામાં આવેલા નાસાના ઇમેજિંગ એક્સ-રે પોલારીમેટ્રી એક્સપ્લોરર (IXPE) બાદ દુનિયાનું બીજું મિશન છે. 

અવકાશયાન બે પેલોડ વહન કરશે

અવકાશયાન બે પેલોડને પૃથ્વીની નીચલી ભ્રમણકક્ષામાં લઈ જશે. પ્રથમ પેલોડ POLIX (એક્સ-રેમાં ધ્રુવીયમાપક સાધન) આઠ-30 keV ફોટોનની મધ્યમ એક્સ-રે ઊર્જા શ્રેણીમાં ધ્રુવીકરણ પરિમાણો, એટલે કે ડિગ્રી અને ધ્રુવીકરણના કોણને માપશે. બીજું પેલોડ, XSPECT (એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોસ્કોપી અને સમય) 0.8-1.5 keV ની ઊર્જા શ્રેણીમાં સ્પેક્ટ્રોસ્કોપિક માહિતી પ્રદાન કરશે. તે વિવિધ સ્ત્રોતોનું નિરીક્ષણ કરશે. જેમાં એક્સ-રે પલ્સર, બ્લેક હોલ, દ્વિસંગી, LMXBs, AGN અને મેગ્નેટર્સ, ન્યુટ્રોન તારાઓમાં ઓછા ચુંબકીય ક્ષેત્રોનો સમાવેશ થાય છે.

મિશન પાંચ વર્ષનું હશે

POLIX એ 8-30 Kev ના એનર્જી બેન્ડમાં ખગોળશાસ્ત્રીય અવલોકનો માટેનું એક્સ-રે પોલેરીમીટર છે. સાધન એક કોલિમેટર, એક સ્કેટરર અને ચાર એક્સ-રે પ્રમાણસર કાઉન્ટર ડિટેક્ટર્સથી બનેલું છે જે સ્કેટરરને ઘેરી લે છે. ઈસરોના જણાવ્યા અનુસાર, આ મિશન પાંચ વર્ષનું હશે.