ચંદ્રયાન-3 મિશન પર વૈજ્ઞાનિકોનો ચોંકાવનારો ખુલાસો, શિવ-શક્તિ બિંદુની સપાટી અબજો વર્ષ જૂની

Chandrayaan 3 Mission: ભારતનું ચંદ્રયાન-3 અવકાશયાન વર્ષ 2023માં ચંદ્રના શિવ શક્તિ બિંદુ પર ઉતર્યું હતું. તેના પર વૈજ્ઞાનિકોએ મોટો ખુલાસો કર્યો છે કે, ચંદ્રના આ દક્ષિણ ધ્રુવની સપાટી લગભગ 3.7 અબજ (3 અબજથી વધુ) વર્ષ જૂની છે. અભ્યાસ દરમિયાન, હાઇ-રિઝોલ્યુશન રિમોટ સેન્સિંગ ડેટાસેટ્સની મદદ લેવામાં આવી હતી. આ ખુલાસો કરનારા વૈજ્ઞાનિકોની ટીમમાં બેંગલુરુમાં ઇસરોના ઈલેક્ટ્રો ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ સેન્ટર, અમદાવાદની ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરી અને ચંદીગઢની પંજાબ યુનિવર્સિટીના નિષ્ણાતો સામેલ હતા. આ લોકોએ ચંદ્રયાન-3ની લેન્ડિંગ સાઇટ એટલે કે શિવ શક્તિ પોઇન્ટનો નકશો તૈયાર કર્યો હતો.

અભ્યાસ અનુસાર, ચંદ્રયાન-3ની લેન્ડિંગ સાઇટને ત્રણ ભાગમાં વહેંચી શકાય છે. જિઓગ્રાફિક નકશામાં હાઇ-રિલિફના કપરાં વિસ્તારો, સરળ મેદાનો અને લો-રિલિફના સરળ મેદાનોનો સમાવેશ થાય છે. સાયન્સ ડાયરેક્ટ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા રિસર્ચ પેપરમાં આ માહિતી આપવામાં આવી છે. એવો અંદાજ હતો કે ઉતરાણ સ્થળ 3.7 અબજ વર્ષ જૂનું હતું. ઉલ્લેખનીય છે, આ સમયગાળા દરમિયાન પૃથ્વી પર સૌથી પ્રાચીન માઇક્રોબાયલ જીવનો વિકાસ થયો હતો.

આ પણ વાંચોઃ આપણે ચંદ્રયાન-3ની જેમ IndiaAIને ઓછા ખર્ચે કેમ નહીં બનાવી શકીએ? સેમ ઓલ્ટમેન સાથેની મુલાકાત બાદ બોલ્યા IT મિનિસ્ટર

આ રીતે જાણ્યું રહસ્ય

રિપોર્ટ અનુસાર, અભ્યાસ દરમિયાન Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO)ના વાઇડ-એંગલ કેમેરા અને ટેરેન કેમેરાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ દ્વારા, પ્રથમ ક્રેટર અને ખડકોનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો. 25 ક્રેટર્સ(500-1,150 મીટર વ્યાસ)ના વિશ્લેષણથી જાણવા મળ્યું કે ઉતરાણ સ્થળની ઉંમર 3.7 અબજ વર્ષ હશે. ઇસરોના વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે નાના-મોટા ઉલ્કાપાત અને તાપમાનમાં વધઘટને કારણે ચંદ્રની સપાટી બદલાતી રહે છે. લાખો વર્ષો વીતી ગયા પછી, આ ખડકો તૂટીને રેગોલિથમાં ફેરવાઈ ગયા છે.

મિશન ચંદ્રયાન-3 કેટલું ખાસ?

આ માહિતી એવા સમયે સામે આવી છે જ્યારે ભારત ચંદ્રયાન-4 મિશનની તૈયારી કરી રહ્યું છે. ચંદ્રયાન-4 વર્ષ 2027માં લોન્ચ કરવામાં આવશે, જેનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પરથી ખડકોના નમૂનાઓ એકત્રિત કરીને પૃથ્વી પર લાવવાનો છે. ચંદ્રયાન-3 ઇસરોનું ત્રીજું ચંદ્ર પર રિસર્ચ કરનારું મિશન હતું. ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ઉતરવાનું તે પ્રથમ મિશન હતું. ચંદ્રયાન-3ને 14 જુલાઈ, 2023ના રોજ શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. 23 ઑગસ્ટ, 2023ના રોજ, ચંદ્રયાન-3નું વિક્રમ લેન્ડર ચંદ્રની સપાટી પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરવામાં સફળ રહ્યું હતું. ભારતના ચંદ્રયાન-3 મિશનનો ખર્ચ રૂ. 600 કરોડ છે જ્યારે અન્ય દેશોએ ચંદ્ર પર તેમના અવકાશયાન મોકલવા માટે અબજો ડૉલરનો ખર્ચ કર્યો છે.