વાર્તા : આખરી મંજિલ .
Updated: Jan 22nd, 2024
- જયેશ અંજનાના ખોળામાં માથું રાખીને પડયો હતો. અંજના નીચી નમીને એના કાનમાં કંઈક કહેતી હતી. આ જોઈને મારું બ્લડપ્રેશર વધી ગયું. એમની સ્થિતિ હું જોઈ ના શક્યો. મારું લોહી ઊકળી ઊઠયું. મેં અંતિમ નિર્ણય કર્યો કે, હવે જયેશ મારા ઘરમાં ન જોઈએ. ''કાન ખોલીને સાંભળી લે. આજથી જયેશ આ ઘરમાં પગ નહીં મૂકે.'' મારો કર્ણભેદી અવાજ સાંભળી બંને ચોકી ઊઠયાં.
''આજે છાપુ આવ્યું છે?''
મેં પૂછ્યું.
ત્યાં ટેબલ પર મૂક્યું છે.'' અંજનાએ અંદરથી જવાબ આપ્યો.
મેં છાપું વાંચવા માંડયું. કશું જ નવું નહોતું. એની એજ રોજની વાતો - આતંકવાદીઓએ કરેલી હત્યા, દહેજના કારણે બે અપમૃત્યુ લૂંટફાંટ અને ખૂન. આ બધા સમાચારોથી ભરેલું છાપું વાંચીને મન ખાટું થઈ જાય.
અંદર અંજના અને જયેશ હસી હસીને વાતો કરતાં હતાં. અંજના સાથે લગ્ન કર્યાને આઠ વર્ષ થઈ ગયાં હતાં. છતાં હજીય તે નવોઢા જેવી જ આકર્ષક દેખાતી હતી અને એની ઉંમર માંડ ૨૬ વર્ષની હતી. ગોરો રંગ, ગોળ ચહેરો, પરવાળાં જેવા હોઠ, શ્વેત દંતાવલિ, ગુલાબી ગાલ, કાળીભમ્મર આંખો, ધનુષ્યની પણછ જેવી ભ્રમર પોપટની ચાંચ જેવું નાક અને આકર્ષક એકવડું શરીર. સૌંદર્યની સ્વામીની હતી અંજના.
જયેશ ૨૦ વર્ષની ચઢતી ઉંમરનો કદાવર યુવાન હતો. દૂરના સગપણે મારો ભાણેજ થતો હતો. જયેશ અને અંજના વચ્ચે છ જ વર્ષનું અંતર હતું.
અચાનક જયેશ મોટેથી બોલ્યો, ''લાગી શરત? હું જીતવાનો?
જવાબમાં અંજના હસતી હતી, મને જિજ્ઞાાસા જાગી કે અંદર શું ચાલે છે?
''કઈ વાતની શરત લાગી રહી છે?'' મેં અંદર જઈને પૂછ્યું.
''આ જુઓ ને, જયેશ આજકાલ કેવું તોફાન કરવા માંડયો છે?'' અંજનાએ કહ્યું.
''એમાં મારે શું? તમારા બે વચ્ચેની વાતમાં મને ક્યાં ખેંચો છો? એમ કહીને મેં પાછું છાપામાં મન પરોવ્યું.
''ખરું કહું છું હો મામી, આ વખતની અમિતાભની ફિલ્મ બોક્સ ઓફિસનો રેકોર્ડ તોડી નાખવાની.'' જયેશ બોલ્યા.
''ઉંહ્ ઘરડી ઘોડીને લાલ લગામ.'' અંજનાએ મોઢું બગાડીને કહ્યું.
આ તો એમની દિનચર્યા હતી. કોઈકને કોઈક વાતમાં બંને જણ આવી રકઝક કર્યા જ કરતાં.
આઠ વર્ષના લગ્નજીવન પછી પણ અમને સંતાનસુખ નહોતું મળ્યું. ડોક્ટરોના અભિપ્રાય મુજબ અમારા બંનેમાં કોઈ જ ઉણપ ન હોવા છતાં કોણ જાણે કેમ અમને અમારા બાળકને રમાડવાનો આનંદ મળ્યો નહોતો.
આટલા મોટા ઘર અને સૂનાં આંગણામાં જયેશનું આગમન, રાતના અંધકારની ઓઢણીએ ભરેલી ઉષાની ઊજળી કિનારી જેવું હતું. અંજનાના સૂના બાગમાં જાણે વસંત આવી હતી.
જો કોઈ વાર જયેશ કોઈપણ કારણસર ન આવે, તો અમે બેચેન બની જતાં. ૨૦ વર્ષનો જયેશ શરીરે કસાયેલો, દેખાવે આકર્ષક નવયુવાનીના તરવરાટથી ભર્યોભર્યો હતો. જયેશ અને અંજનાની મૈત્રી વધતી ગઈ, એકબીજાનાં સુખ- દુ:ખ એમને પોતાનાં લાગવા માંડયા.
ઘડિયાળમાં નવના ટકોરા પડયાં. ''અંજના, મારું ટિફિન આપ, મારે ઓફિસે જવું છે.''
''અરે જરા આમ તો આવો.'' અંદરથી અંજનાએ ગભરાટભર્યા અવાજે કહ્યું.
''શું થયું?''
''જુઓ તો ખરા, જયેશનું માથું કેવું તપે છે!'' જયેશનું માથું પોતાના સાથળ પર રાખી અંજના એના વાળમાં હાથ ફેરવતી હતી.
''એપ્રિલફૂલ...' કહીને જયેશ કૂદીને બેઠો થઈ ગયો.
તબિયત ખરાબ હોવાનું ખોટું બહાનું બનાવતો હતો? અંજનાએ ખિજાઈને કહ્યું.
''હવે મારું ટિફિન આપ, મારે મોડું થાય છે.'' હું જરા કડકાઈથી બોલ્યો, અંજનાને મારો ગુસ્સો ગમ્યો નહીં. એણે સામે આંખો કાઢી.
હું જલદી જલદી ઓફિસે જવાની તૈયારી કરવા માંડયો.
ત્યાં જ અંજના બોલી, ''જયેશ, તું જતો નહીં. આપણે સાથે બજારમાં જવું છે, શોપિંગ કરવા.''
મને હસવું આવ્યું. હવે અંજના માટે મારું અસ્તિત્વ જ નહોતું. જયેશના પ્રવેશ સાથે જ અંજના માટે હું જાણે અજાણ્યો બની ગયો હતો.
પહેલાં તો શોપિંગ કરવું હોય કે ફિલ્મ જોવા જવું હોય ત્યારે અંજના મારી ખુશામત અને વિનવણી કરી મને જોડે લઈ જતી. હું પણ એને ઠીક ઠીક ટીક પજવીને પછી જ સાથે જ જતો, પણ હવે તો જયેશની સાથે એને પાંખો આવી ગઈ હતી, મન થાય ત્યારે ઊડવા લાગે અને ખરું તો એ કે, હું ય રોજ ઊઠીને અંજનાની સાથે જવાની લપમાંથી છૂટયો હતો. પણ મને મારી દુનિયા જાણે નાનકડાં દાયરામાં સમેટાતી જતી હોય, એવું લાગ્યું.
રોજની જેમ આજે પણ જયેશ ઘેર હતો.
'' એક ગ્લાસ પાણી આપ.'' કહીને હું બેઠકરૂમમાં આવી ગયો. જયેશનું માથું અંજનાના ખભા પર હતું. મને હસવું આવ્યું. આવડો મોટો જુવાન થયો તોય નાના છાકરા જેવું કરે છે. અંજનાના માતૃત્વ પર પણ હસવું આવ્યું, જે એક પારકા છોકરાને પોતાના પેટના સંતાન જેવું વ્હાલ કરતી હતી.
''આવી ગયા તમે?'' અંજનાએ જલદી જલદી જયેશનું માથું ખભા પરથી ખસેડી દીધું,
''ચા બનાવી લાવું?''
''હા, બહુ થાક લાગ્યો છે.'' હું થાકીને લોથ થઈ સોફા પર ઢળી પડયો. ''આજે આખોે દિવસ ઓફિસમાં કામની ફાઈલોમાં માથું દુખાડવું પડયું. આજે તો ઘણી મહેનત કરવી પડી.''
અંજના અને જયેશ બંને સાથે અંદર રસોડામાં ગયા. હવે જયેશને અંજના સાથે જ વધુ ગમતું. મારી સાથે બહુ ઓછું બેસતો.
''લો ચા.' અંજનાએ મને ઢંઢોેળીને કહ્યું.
''ઓહ, કેટલો થાક લાગે છે!''
''લાવો, માથું દબાવી આપું.''
અંજનાના કોમળ હાથની આંગળીઓ મારા માથે અને કપાળ પર ફરવા લાગી. મને ખૂબ આનંદનો અનુભવ થતો હતો.
''મામી,'' જયેશે કહ્યું.
અને તરત અંજના ઊભી થઈને અંદર ગઈ. હું ચકિત થઈને એને જતી જોઈ રહ્યો. એ ક્ષણે મારી મજા મરી ગઈ. અને જયેશની હાજરી મને અસહ્ય લાગી. મેં નહોતું ધાર્યું કે અંજના મારી સાથે આમ પણ વર્તે. હવે તો એ જયેશ તરફ જ ધ્યાન આપતી હતી, મારી હાજરી જાણે નગણ્ય થઈ ગઈ હતી.
કરવાચોથનું વ્રત હતું. અંજનાએ આખો દિવસ કશું ખાધું નહોતું. મને એની દયા આવતી હતી. મેં પણ એને સાથ આપવા ભૂખ્યા રહેવાનો વિચાર કર્યો.
અમે બંને ચંદ્રોદયની રાહ જોતાં હતાં, પણ ઈંતજારની ક્ષણો જલદી થોડી વીતે? સમય જાણે અટકી ગયો હતો.
અંતે સમયચક્ર ફર્યું. ચંદ્રની નાનકડી રેખા આકાશમાં દેખાઈ. હું ખુશ થઈ ગયો.
''અંજના, ચંદ્ર ઊગ્યો'' આનંદને લીધે હું માંડ બોલી શકતો હતો, પણ અંજનાના ચહેરા પર આનંદની કોઈ પ્રતિક્રિયા જ નહોતી દેખાતી.
''મને ખૂબ ભૂખ લાગી છે. ચંદ્ર ઊગી ગયો હવે મને જમવાનું આપ.''
''હજી જયેશ આવ્યો નથી.'' અંજનાના ચહેરા પર વ્યાકુળતાનો ભાવ સ્પષ્ટ દેખાતો હતો.
''ચાલ, જમી લઈએ.'' મેં ફરી કહ્યું.
''સારું, તમને જમવાનું પીરસી દઉં, હું તો નહીં ખાઉ. જયેશ આવશે ત્યારે જ જમીશ.''
અંજનાએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું.
મારા હૃદય પર જાણે છરી ભોંકાતી હતી. જેને ખાતર મેં વિનાકારણ આખો દિવસ લાંઘણ ખેંચી તેેને એનું કંઈ જ મહત્ત્વ નહોતું. મને જયેશ મારો ભાણેજ નહી, પણ દુશ્મન જણાવા લાગ્યો. એણે અમારો સુખી સંસાર સળગાવી દીધો હતો. મારા માટે અંજનાનો આ રૂક્ષ વ્યવહાર અસહ્ય લાગ્યો. આજે બધું જ પલટાઈ ગયું. જે તહેવાર પતિ માટે હોય છે, એના પર કોઈ અન્યનો અધિકાર? મારી કલ્પનાશક્તિ છલાંગ ભરવા માંડી.
છેવટે ખૂબ મોડે મોડે જયેશ આવ્યો. એ આવ્યો ત્યાર પછી જ અંજનાએ ત્રણેનું જમવાનું કાઢ્યું.
''મામી, હું મોડો તો નથી પડયો ને?''
જયેશે ખૂબ સહજતાથી પૂછ્યું.
''ના રે, ના.''
હું ચોંકી ઊઠયો. મારી આંખો અને આંતરડા ભૂખતી બળતાં હતાં, તો પણ મહામહેેનતે મેં મારી જાતને સ્વસ્થ રાખી.
જયેશ અમારા જીવનમાં આવ્યો હતો વસંત લઈને, પણ હવે એ જ અનાયાસ પાનખર બનીને અમારા હર્યાભર્યાં સુખી સંસારને ઉજ્જડ બનાવતો હતો. હવે એ મારે માટે પીડાકારક હતો. એને જોતાવેંત હું સમસમી ઊઠતો.
હવે જયેશ અને અંજનાનો સંબંધ મારા દ્રષ્ટિકોણના માપદંડથી બદલાવા માંડયો હતો.
એક વાર મારા એક સહકર્મચારીએ કહ્યું, ''અરે ધીરજબાબુ, આજે તમારા પત્ની અને એક યુવાન છોકરો થિયેટરમાં એક અંગ્રેજી ફિલ્મ જોવા ગયા ંછે.''
''તમે ક્યારે જોયું?' મેં પૂછ્યું.
''આજે ઓફિસ આવતાં મોડું થયું હતું. રસ્તામાં ભાભીને એક યુવાન છોકરા સાથે જોયાં. તમારો કોઈ સગો છે? મારી તરફ કટાક્ષભરી નજર નાખી, એમણે મારી નજીક ખુરશી સરકાવી.
''હા, હા.'' મેં અચકાતા અચકાતા ઉત્તર આપ્યો.
મારું માથું ધમધમવા માંડયું. એ છોકરો જયેશ જ હોેઈ શકે, પહેલાં અંજના ક્યાંય જતી ત્યારે મને કહેતી, પણ હવે કદાચ એમનો સંબંધ ગુમનામ દિશામાં આગળ વધી રહ્યો હતો. મારા હૃદયના એક ખૂણામાં કોઈ અજાણ્યો ભય પ્રવેશી ગયો. મારું અસ્તિત્વ જાણે વિખેરાવા લાગ્યું.
'ખરેખર અંજના અને જયેશ વચ્ચે કંઈક રંધાઈ રહ્યું છે?' એ પ્રશ્ન મારા મનમાં ચકરાવે ચડયો. મને થોડુ ંસ્વસ્થ થતાં લાગતું કે, 'ના, અંજના નિર્દોેષ દેખાય છે. એ મારી સાથે આવું કદી ન કરે.'' મારું હૃદય વારંવાર મને આ વાત ન માનવા સમજાવતું હતું, પણ જ્યારે મનમાં શંકા ઘર ચાલે છે ત્યારે એક પછી એક ગેરસમજ વધતી જાય છે.
''આજે તું જયેશ જોડે ફિલ્મ જોવા ગઈ હતી? ઘરમાં પગ મૂકતાં જ મેં પૂર્ણ રૌદ્ર રૂપ સાથે સવાલ કર્યો.
''હા, પણ તમે આમ...'' અંજના પ્રશ્નાર્થભરી નજરે મને જોઈ રહી.
''હું તારો પતિ છું. આમ મને કહ્યા વિના તું ક્યાંય જાય, એ મને જરાય ગમતું નથી. તારું અને જયેશનું આમ હળવુંમળવું પણ મને ગમતું નથી.'' દ્રઢતાથી કહ્યું.
''પણ કેમ?''
હું નિરુત્તર હતો. મારો વિશ્વાસ ડગી ગયો હતો. જે સ્ત્રી પર હું મારો સંપૂર્ણ અધિકાર માનતો હતો, એણે આજે કોઈ બીજાને કારણે મારાથી કશુંક છૂપું રાખ્યું હતું એ વાત હું સહન કરી શકતો ન હતો અને છતાં પણ જે સ્ત્રીને હું મારા જીવનની અમૂલ્ય નિધિ માનતો હતો, તેના પર કોઈ ગંભીર આરોપ મૂકવાની પણ મારી હિંમત નહોતી ચાલતી.
હવે મારા અને અંજનાના દાંપત્યજીવનમાં ખાલીપો જણાતો હતો. નાની સરખી વાતમાં હું બૂમાબૂમ કરી મૂકતો.
અંજના મારાથી દૂર રહીને મારા વ્યવહારને જોતી રહેતી, પણ કશું કહેતી નહીં. હું એના પર જેટલું વધારે ખીજાતો, એટલી જ એ જયેશ તરફ વધારે ઢળતી.
''અરે ધીરજભાઈ, આ શી હાલત કરી છે તમે?'' એક દિવસ મારા પાડોશીએ મને રોકીને પૂછ્યું.
''કેમ, શું થયું છે? સરસ મજાનો તો છું.''
''ખાક સરસ મજાના? તમારી હાલત તો જુઓ, વિખરાયેલા વાળ, વધેલી દાઢી, ખમીસના તૂટેલાં બટન, ખમીસ પણ મેલું. લાગે છે. આજકાલ ભાભી તમારું ધ્યાન નથી રાખતા.'' એક કડવો કટાક્ષ મારા હૃદયમાં તીરની જેમ ભોેંકાયો.
આ વાત ખરી પણ હતી. મને જિંદગી ઉદાસીન લાગતી હતી. પહેલા અંજના મારાં બધાં નાનાં નાનાં કામ જોતી, સવારના નિત્યકર્મથી લઈને રાત્રે સૂવા સુધીનાં મારાં બધા કામોનું સંચાલન કરીને અંજનાએ મને એટલો પરાધીન બનાવી દીધો હતો કે, હું મારી નાની નાની બાબતોમાં ય એના તરફ જોતો. પણ હવે એ સોનેરી દિવસો વીતી ગયા હતા. હવે તો ક્યારેક એક ભયંકર સપનું સત્ય બની મારી સામે આવવાનું હતું.
એક દિવસ સાંજ પડી હતી. બહાર અંધારું ઊતરવા લાગ્યું હતું. પણ ઘર કરડવા દોડતું હતું. ઘેર જવાની ઈચ્છા થતી ન હતી, પણ સૂવા તો ઘેર જ વું પડે. હું ઘેર પહોંચ્યો, બારણાં ખુલ્લાં જ હતાં, માટે ખખડાવ્યા વિના જ અંદર ઘૂસ્યો.
જયેશ અંજનાના ખોળામાં માથું રાખીને પડયો હતો. અંજના નીચી નમીને એના કાનમાં કંઈક કહેતી હતી. આ જોઈને મારું બ્લડપ્રેશર વધી ગયું. એમની સ્થિતિ હું જોઈ ના શક્યો. મારું લોહી ઊકળી ઊઠયું. મેં અંતિમ નિર્ણય કર્યો કે, હવે જયેશ મારા ઘરમાં ન જોઈએ.
''અંજના!'' મારો કર્ણભેદી અવાજ સાંભળી બંને ચોકી ઊઠયાં.
''શું થયું?'' અંજનાએ મંદ અવાજે, નીચે નજરે પૂછ્યું.
''કાન ખોલીને સાંભળી લે. આજથી જયેશ આ ઘરમાં પગ નહીં મૂકે.'' મેં દ્રઢ અવાજે મારો નિર્ણય જાહેર કરી દીધો.
અંજના મૌન હતી. એની આંખો આંસુઓથી ઊભરાઈ આવી. જયેશના હોઠ થરથરવા માંડયા. એ ઊભો થઈને ધીમે ધીમે બહાર ચાલ્યો ગયો.
મારા આ રૌદ્ર રૂપને જોયા પછી બંને જણે મળવાનું બંધ કર્યું. મારા દેખાતાં તો ન જ મળતાં, પણ ઘણીવાર મારા પડોશીઓ અને સહકાર્યકર મને એમ કહેતાં કે, ...... એમણે બજારમાં અને સિનેમાહોલમાં ..... જુવાન છોકરા સાથે ફરતી જોઈ હતી.
મારો અને અંજનાનોે સંબંધ નદીના બે કિનારા જેવો થઈ ગયો હતો, જે સાથે હોવા છતાંય દૂર દૂર હતાં. હું ઘણું ખરું ઘરની બહાર પાર્ક અને કોફી હાઉસમાં જ રહેતો, અંજના પણ મારા અસ્તિત્વને નકારતી હતી.
થોેડા દિવસ વીત્યા, હવે હું અને અંજના મૌન રહીને એકબીજાને સહયોગ આપવા પ્રયત્ન કરવા લાગ્યા, પણ અમારી વચ્ચેના સંબંધો લગભગ મરી પરવાર્યા હતા. એ ખૂબ ઉદાસ રહેતી. પહેલાં જેવી પ્રસન્નચિત્ત અને ખીલી ખીલી ન રહેતી. જાણે અમૂલ્ય વસ્તુ ખોઈ નાખી હોય, પણ અમારી વચ્ચે હવે એટલું બધું અંતર પડી ગયું હતું કે, મને એનામાં આવેલા આ પરિવર્તન વિશે પૂછવાનું યોેગ્ય ન લાગ્યું.
એક દિવસ ઓફિસની અગત્યના કામની એક ફાઈલ હું ઘેર ભૂલી ગયેલો, તે લેવા બપોરે ઘેર ગયો. બારણાં ખુલ્લાં જ હતાં. ઘરમાં અંજના સાથે કોઈક વાત કરતું હોય એમ લાગતું હતું. હું અટકી ગયો. સીધો ઘરમાં જ ગયો. અંદર થતી વાત સાંભળવા હું ઉત્સુક હતો.
અંજના અંદર વિફરેલી વાઘણની જેમ બેઠી હતી. એની આંખોમાં આંસુ હતાં. પણ ચહેરા પર ક્રોધની જ્વાળાઓ ભભુકતી હતી. એની સામે જયેશ માથું ઝુકાવીને બેઠો હતો. હું ઉશ્કેરાઈ ગયો. છતાં મેં મુઠ્ઠીઓ ભીંસી જાત પર કાબુ રાખ્યો. હું ઘરમાં થતો વાર્તાલાપ સાંભળવા પ્રયત્ન કરવા લાગ્યો.
''તો હવે તું પરણવાનો કેમ? અંજના જયેશને ઘૂરકીને પૂછતી હતી.
''હા, હું સરિતાને અનહદ ચાહું છું. આ મહિનાની ૧૭મીએ અમે લગ્ન કરવાનાં છીએ.''
એટલે જ તું હવે મને બહુ મળતો નથી ઘરે પણ નથી આવતો, બહાર પણ ક્યાંય નથી મળતો.'' અંજનાના અવાજમાં ફરિયાદ હતી.
''કદાચ એટલે જ પણ તમે સમજતાં કેમ નથી? હવે લોકો આપણી સામે આંગળી ચીંધે છે. હું તો તમને માનની નજરે જોઉં છું અને તમારી એકલતામાં તમને સાથ આપીને જ તમને રાજી રાખતો હતો. આપણો સંબંધ વધારે પડતો ગાઢ હતો, એટલે જ કદાચ તમારા પતિ અને મારા મામાને પણ આપણા પર શંકા ગઈ. હવે હું આ સંબંધને સીમિત કરવા માગું છું.'' જયેશે પોેતાની સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરી.
'' તારી વાત બરાબર છે, હું પણ તારા પર વધુ અધિકાર માનતી હતી, પરંતુ તમારી પુરુષ જાત એવી જ હોય છે. એક જ સ્ત્રી સાથેનોે સંબંધ તમને કદી સંતોષ નથી આપતો.'' અંજનાના શબ્દો અને અવાજમાં કટાક્ષની કડવાશ હતી. બારણે ઊભાં ઊભાં આ વાતો સાંભળતાં મારું હૃદય વલોવાઈ ગયું. પુરુષજાત પર અંજના તહોમત મૂકતી હતી, તો એની જયેશને આ યાચના શું સાબિત કરતી હતી?
''તમે ગમે તે કહો પણ હવે આપણા સંબંધમાં કડવાશ આવી જ ગઈ છે.'' જયેશે વસ્તુસ્થિતિ સમજાવી.
''પણ જ્યારે હું મારો ભર્યોભાદર્યો સંસાર ઉજાડવા બેઠી હતી, ત્યારે તે મને કેમ ન રોકી? એ વખતે તો તને કોઈ સ્ત્રીના સાંન્નિધ્યની અને જીવનને રંગીન બનાવવાની જરૂર લાગતી હતી.'' અંજનાની આંખોમાંથી આંસુ વહેતાં હતાં.
''તમે મારાથી મોટાં છો, તમે વધારે સમજદાર પણ ગણાવ. તમારી ગૃહસ્થીમાં લાગેલા ગ્રહણનો ઉપચાર તમારે જાતે જ કરવો જોઈતો હતો.'' જયેશે સટીક ઉત્તર આપ્યો.
અંજના એકીટશે વિસ્ફારિત નયને જયેશ તરફ જોઈ રહી.
હું હવે વધારે રોકાઈ ન શક્યો. મારા હૃદયમાં પીડાનો સાગર ઊમટી આવ્યો. હું પાછો વળી ગયો. મારું મન ગૂંચવણોમાં અટવાઈ ગયું હતું.
મગજમાં વિચારોની ભરતી-ઓટ હતી. અંજના મારા જીવનમાં જે જડતા લાવી, તેનાથી મારું વ્યક્તિત્વ ઓઝપાઈ ગયું હતું. એના વ્યવહારના આ પરિવર્તન માટે એનો એકલીનોે જ દોષ હતો?
જ્યારે જયેશ એના જીવનમાં આવ્યો, ત્યારે એના સંબંધમાં માતૃત્વ જ હતું. પરંતુ જયેશે જ્યારે અમારા ઘરમાં સ્નેહનો વ્યવહાર જોયો, ત્યારે એને અમારે ત્યાં જ રહેવું વધુ ગમવા લાગ્યું અને એનો તથા અંજનાનો સંબંધ વધુ ગાઢ બનતો ગયો.
જયેશના આગમને અંજનાના જીવનના ખાલીપાને ભરી દીધો. હું નિશ્ચિંત બનીને મારી દિનચર્યામાં મશગૂલ હતો.
પણ જયેશ અને અંજના વચ્ચેના ઉંમરના માત્ર છ જ વર્ષના અંતરે એમનો માતા-પુત્ર જેવો સંબંધ ટકવા ન દીધો. આ સંબંધ દોસ્તીમાં પલટાઈ ગયો. મારી ઉદાસીનતા અને કડવાશભર્યા વ્યવહારથી અંજના જયેશ પર પૂર્ણરૂપે નિર્ભર બની ગઈ. મારી ઉદાસીનતાને લીધે અંજના દરેક કાર્યમાં જયેશનો જ સાથ લેતી. એના વિના કશું જ ન કરતી. જયેશ વિના એને અધૂરપ લાગતી. એ જેટલી જયેશ તરફ વળવા લાગી એટલો જ હું એનાથી દૂર થતો ગયો.
કદાચ આ મારી જ ભૂલ હતી. મેં ધાર્યું હતું કે જયેશના આગમનથી અંજનાનું જીવન મહેકતું થશે, મને એ ખુશ કરવાનો રસ્તો મળી જશે. પણ એ એક કડવો અનુભવ જ બની રહ્યો.
સાંજ પડી ગઈ હતી. હું થાકેલા પગલે ઘર તરફ વળ્યો. મનમાં એક અજબ શૂન્યતા હતી, જે હૃદય અને આંખોમાં ડોકાતી હતી. અંજના રસોઈ બનાવતી હતી. એને જોતાં લાગ્યું કે એ ખુૂબ રડી હશે. આંખો સૂજેલી હતી. એને ખબર હતી કે હું આવ્યો હતો, પણ મારી સાથે એ નજર નહોતી મેળવતી.
અમે જમવા બેઠાં, જરૂરી ઔપચારિક્તા નિભાવી. અંજનાએ બહુ જ ઓછું ખાધુ. મનમાં થયું એને આગ્રહ કરું, પણ પરુષપણાનું ભાન મારા અહંને વધારતું હતું. વળી મારો અહં તો ઘવાયેલો હતો. મારો કોઈ અધિકાર હું ંઅંજના પર લાદવા ઈચ્છતો ન હતો.
રાત પડી. અમે પથારીમાં સૂતાં થોડી વાર પછી મને લાગ્યું અંજના ડૂસકાં ભરતી હતી. મારી દ્વિધા વધતી ગઈ. હૃદય કહેતું હતું કે એને આશ્વાસન આપું, પણ અહં રોકતો હતો. લાગણીઓ પર એનો અંકુશ હતો.
એકાએક અંજના મને વળગી પડી. એના આવા આકસ્મિક વ્યવહારથી હું ચોંકી ઊઠયો. આંખોમાંથી અશ્રુધારા વહેતી હતી.
''તમે કેટલા દિવસથી દાઢી નથી કરી?''
ડૂસકાં ભરતાં ભરતાં એ બોલી, ''કેટલા મહિના થયાં વાળ પણ નથી કપાવ્યાં? ઓફિસના કપડાં પહેરીને જ સૂઈ જાઓ છો. એના બટન પણ તુટેલાં છે.''
મને લાગ્યું કે આ પહેલાંની જ અંજના, જાણે વર્ષો પછી મને મળી.
''કપડાં બદલી નાખો.'' અંજના મને વળગી પડીને ચોધાર આંસુએ રડવા લાગી.
હું એને અનિમેષે જોતો રહ્યો. અંજના, મારી પ્રિય પત્ની. જેને મેં વર્ષોથી ખોઈ દીધી હતી, તે આજે મને ફરી મળી હતી. મારા ગળામાંથી શબ્દો નહોતા નીકળતાં.
અંજનાએ બે હાથ વડે મારો ચહેરો પકડી કહ્યું, ''કેટલા દૂબળા પડી ગયા છો તમે! હાડકાં જ દેખાય છે.'' વળી હીબકાં ભરવા માંડી.
''તમે કંઈક તો બોલો, હજી કેટલા નારાજ રહેશો? અધિકાર છે તમારો, મને વઢો.'' અંજનાના ડૂસકાં વધતાં ગયાં. તેનું આખું શરીર ધુ્રજતું હતું.
''હું મારો માર્ગ ભૂલું, તો મને મારી મંજિલ તરફ વાળવાની તમારી ફરજ નથી? બોલો તો.... તમે જ મારી મંજિલ છો.'' મારા ખોળામાં માથું નાખી અંજના રડતી રહી.
આજે બધા જ સવાલ અને જવાબ અંજનાએ પોતે જ કર્યાં. હું ચૂપચાપ એના ઉદ્ગારો સાંભળતો રહ્યો. એને મારા આલિંગનમાં સમેટી તન્મય થઈ ગયો, કારણ કે અમારા બંનેની મંજિલ હવે એક જ હતી.
