સુપ્રીમ કોર્ટે ફરી હિન્દુત્વ શબ્દ બદલવાનો કર્યો ઇન્કાર? જાણો સમગ્ર મામલો

Supreme Court On Hinduism: હિન્દુત્વ શબ્દ પર ફરી એકવાર વાંધો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો, તેને એક ચોક્કસ ધર્મ સાથે જોડવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટે આ વાંધા પર ધ્યાન આપતાં 'હિન્દુત્વ' શબ્દને બદલે 'ભારતીય બંધારણીયતા' શબ્દ મૂકવાની અપીલ ફગાવી દીધી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે 65 વર્ષીય ડૉક્ટર દ્વારા દાખલ કરાયેલ અપીલને ફગાવીને 'હિન્દુત્વ'ને કટ્ટરવાદ સાથે જોડવાના નવા પ્રયાસને ફગાવી દીધો હતો. પિટિશનર ડૉક્ટર સાહેબે દાવો કર્યો હતો કે હિન્દુત્વ શબ્દ ધર્મનિરપેક્ષતાનો ભંગ કરે છે અને તેમના માટે હાનિકારક છે.

‘હિન્દુત્વ' શબ્દ પર શા માટે વાંધો?

'હિન્દુત્વ' શબ્દ સામે વાંધો ઉઠાવતા, અરજદાર ડૉ. એસ. એન. કુન્દ્રાએ એક અલગ દલીલ રજૂ કરતાં કહ્યું કે, "હિન્દુત્વ શબ્દ એક ચોક્કસ ધર્મના ધાર્મિક કટ્ટરપંથીઓ દ્વારા અને આપણા બિનસાંપ્રદાયિક બંધારણ(મનુસ્મૃતિ)ને રૂપાંતરિત કરવા માંગતા લોકો દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો છે. જેનાથી ધાર્મિક સંવિધાન(મનુસ્મૃતિ)નો દુરુપયોગ થાય છે. લોકો/મીડિયા દ્વારા કોઈ ચોક્કસ ધર્મનો પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે અને તેઓ કાયદાકીય નિરીક્ષકોની આંખોમાં ધૂળ નાખવા માટે 'હિન્દુત્વ' શબ્દનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે.

સુપ્રીમ કોર્ટે શું કહ્યું...

કેસની સુનાવણી દરમિયાન, CJI DY ચંદ્રચુડના નેતૃત્વ હેઠળની બેન્ચે કહ્યું, "અમે આવી અરજીઓ પર ધ્યાન આપીશું નહીં. આ પ્રક્રિયાનો સંપૂર્ણ દુરુપયોગ છે. સાહેબ, અમે તેને ધ્યાનમાં લઈશું નહીં."

આ પણ વાંચોઃ શેરબજાર માટે ઓક્ટોબર મહિનો અશુભ, રોકાણકારોના રૂ. 30 લાખ કરોડ ડૂબ્યાં

હિન્દુત્વ શબ્દ સામે લોકો કેટલી વાર કોર્ટમાં પહોંચ્યા?

1994 પછી સુપ્રીમ કોર્ટમાં "હિન્દુત્વ" શબ્દ સામે આ ત્રીજો પડકાર હતો. સૌપ્રથમ ઈસ્માઈલ ફારુકીએ ઉઠાવેલા વાંધા સામે સુપ્રીમ કોર્ટે ચુકાદો આપ્યો હતો કે,  "સામાન્ય રીતે, હિન્દુત્વને જીવનશૈલી અથવા મનની સ્થિતિ તરીકે સમજવામાં આવે છે અને તેને ધાર્મિક હિંદુ કટ્ટરવાદ સાથે સમકક્ષ સમજવું જોઈએ નહીં. ત્યારબાદ, સુપ્રીમ કોર્ટે તેના ડિસેમ્બર 1995માં રમેશ યશવંત પ્રભુના કેસમાં ચુકાદો આપ્યો હતો - "હિન્દુ અને 'હિન્દુત્વ' શબ્દોને કોઈ ચોક્કસ અર્થ આપી શકાય નહીં અને તેનો કોઈ અર્થ સંકુચિત મર્યાદામાં આપી શકાય નહીં." ટૂંકમાં, 'હિન્દુત્વ' અથવા 'હિન્દુ' શબ્દનો અર્થ સંકુચિત કટ્ટરવાદી હિન્દુ ધાર્મિક કટ્ટરવાદ સાથે સરખાવી શકાય નહીં." 

કોર્ટે કહ્યું હતું કે 'હિન્દુત્વ' અથવા 'હિન્દુવાદ' શબ્દોનો અર્થ દુશ્મનાવટ અથવા અસહિષ્ણુતા દર્શાવવા માટે કરી શકાય નહીં. અન્ય ધાર્મિક આસ્થાઓ અથવા સાંપ્રદાયિકતા 2016માં, સુપ્રીમ કોર્ટની સાત જજની બેન્ચે 1995ના ચુકાદાને 'હિન્દુત્વ'ને જીવનના માર્ગ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કર્યો હતો. ત્યારબાદ 'હિન્દુત્વ' શબ્દને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવા અને ચૂંટણીમાં તેના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂકવાની સામાજિક કાર્યકર તિસ્તા સેતલવાડની અરજીને નકારી કાઢી છે.