ભારતમાં ઘટી હિન્દુઓની વસ્તી; મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી, શીખ ધર્મની વસ્તીમાં વધારો: રિપોર્ટ

Image: Facebook

India Hindu Population: દેશમાં છેલ્લા 65 વર્ષમાં હિંદુઓની વસ્તી 8% ઘટી ગઈ છે, જ્યારે આ દરમિયાન મુસ્લિમ વસ્તી 9.84% થી વધીને 14.09% થઈ ગઈ. વડાપ્રધાનના આર્થિક સલાહકાર પરિષદના રિપોર્ટમાં આ વાતની જાણકારી આપવામાં આવી છે. 'ધાર્મિક લઘુમતીઓના હિસ્સાનું દેશવ્યાપી વિશ્લેષણ' નામથી પબ્લિશ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યુ છે કે પારસી અને જૈન સમુદાય સિવાય ભારતના તમામ ધાર્મિક લઘુમતીઓની વસ્તીમાં કુલ 6.58% નો વધારો થયો છે.

દેશની આઝાદી બાદથી 1950થી 2015ની વચ્ચે હિંદુઓની વસ્તી ઓછી થઈ ગઈ છે. બહુવિધ હિંદુઓની વસ્તી 1950 અને 2015ની વચ્ચે 7.82% ઘટી ગઈ છે. જ્યાં મુસ્લિમોની વસ્તીમાં ઓવરઓલ 43.15%નો વધારો જોવા મળ્યો છે. આ પ્રકારે મુસ્લિમોની 1950માં 9.84% રહેલી વસ્તી 14.09% પર પહોંચી ગઈ છે. ખ્રિસ્તી ધર્મના લોકોની વસ્તીની ભાગીદારી 2.24%થી વધીને 2.36% થઈ છે. ઠીક આ જ રીતે શિખ સમુદાયની વસ્તી 1.24% થી વધીને 1.85% થઈ ગઈ છે.

65 વર્ષોમાં કયા ધર્મના કેટલા લોકોની વસ્તી વધી-ઘટી?

રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાં હિંદુ વસ્તી 1950માં 84.68% હતી, જે 2015 સુધી ઘટીને 78.06% થઈ ગઈ. આ દરમિયાન મુસ્લિમ વસ્તીનો ભાગ 1950માં 9.84% થી વધીને 2015માં 14.09% થઈ ગયો. આઝાદીના ત્રણ વર્ષ બાદ ખ્રિસ્તી સમુદાયની દેશમાં વસ્તી 2.24% હતી, જે 2015માં વધીને 2.36% થઈ ગઈ. 1950માં શિખ સમુદાયના લોકોની સંખ્યા દેશમાં 1.24% હતી, તેમાં વધારો જોવા મળ્યો અને 2015 સુધી તે 1.85% થઈ ગયો.

આ દરમિયાન બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયીઓની સંખ્યા પણ વધી છે. બૌદ્ધ વસ્તીની ભાગીદારીમાં 1950માં 0.05%થી 2015 આવતા 0.81%ની ઉલ્લેખનીય વૃદ્ધિ જોવા મળી. આ દરમિયાન જૈન સમુદાયની ભાગીદારી 0.45%થી ઘટીને 0.36% થઈ, જ્યારે પારસી વસ્તી 0.03% થી ઘટીને 0.004% રહી ગઈ.

દેશની ધાર્મિક વસ્તી પર રિપોર્ટ કોણે તૈયાર કર્યો છે

પીએમની આર્થિક સલાહકાર પરિષદના રિપોર્ટમાં દેશની ધાર્મિક વસ્તીની જાણકારી આપવામાં આવી છે. આ રિપોર્ટને ઈએસી-પીએમની સભ્ય શમિકા રવિ, ઈએસી-પીએમના સલાહકાર અપૂર્વ કુમાર મિશ્રા અને ઈએસી-પીએમના પ્રોફેશનલ અબ્રાહમ જોસે તૈયાર કર્યો છે. રિપોર્ટમાં એ વાતનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે દેશમાં સામાજિક વિવિધતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણ મળી રહ્યું છે.

શમિકા રવિએ પોતાના પેપરમાં કહ્યું છે ઉદાહરણ તરીકે ભારત તે અમુક દેશોમાંથી એક છે જ્યાં લઘુમતીની કાયદાકીય પરિભાષા છે. તેના માટે બંધારણીય રીતે સંરક્ષિત અધિકારો આપવામાં આવે છે. આ પ્રગતિશીલ નીતિઓ અને સમાવિષ્ટ સંસ્થાઓના પરિણામ ભારતની અંદર લઘુમતી વસ્તીની વધતી સંખ્યાના રૂપમાં જોવા મળે છે.

પાકિસ્તાન સહિત ભારતના પાડોશી દેશોની શું હાલત છે?

રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે લઘુમતી વસ્તીમાં ઘટાડાના મામલે ભારત બીજા સ્થાને છે. પહેલો નંબર મ્યાનમારનો છે. જ્યાં બહુવિધ વસ્તીમાં છેલ્લા 65 વર્ષોમાં 10% નો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ભારતીય ઉપખંડને લઈને કહેવામાં આવ્યું છે કે માલદીવ એકમાત્ર એવો મુસ્લિમ બહુવિધ દેશ છે, જ્યાં મુસ્લિમોની વસ્તીમાં ઘટાડો થયો છે. માલદીવમાં બહુવિધ જૂથની ભાગીદારીમાં 1.47% નો ઘટાડો થયો.

બાંગ્લાદેશમાં બહુવિધ ધાર્મિક જૂથની ભાગીદારીમાં 18% નો વધારો થયો જે ભારતીય ઉપખંડમાં સૌથી મોટો વધારો છે. બાંગ્લાદેશમાં મુસ્લિમ સમુદાય બહુવિધ છે. પાકિસ્તાનમાં બહુવિધ ધાર્મિક સંપ્રદાયની ભાગીદારીમાં 3.75%નો વધારો અને 10%ની કુલ મુસ્લિમ વસ્તીમાં વધારો જોવા મળ્યો.