'ચૂંટણી બોન્ડથી રાજકીય પક્ષોને મળેલા પૈસા જપ્ત કરો...' સુપ્રીમ કોર્ટમાં રિવ્યૂ પિટિશનમાં કરાઈ માગ

Electoral Bonds Plea: બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં એક અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી જેમાં 2 ઓગસ્ટ, 2024ના કોર્ટના જ આદેશની સમીક્ષાની કરવાની માગ કરવામાં આવી છે, જેમાં 2018ની ચૂંટણી બોન્ડ યોજના હેઠળ રાજકીય પક્ષોને મળેલા 16,518 કરોડ રૂપિયા જપ્ત કરવાની માગ કરતી અરજીઓને ફગાવી દેવામાં આવી હતી. રિવ્યૂ પિટિશનમાં 2 ઓગસ્ટ 2024ના આદેશને પાછો ખેંચવાની માગ કરવામાં આવી હતી, જેમાં યોજના હેઠળ પ્રાપ્ત ફંડને જપ્ત કરવાની માગ કરતી અગાઉની અરજીને ફગાવી દેવામાં આવી હતી. તેથી, અરજી પુનઃસ્થાપિત કરવા અને નવેસરથી સુનાવણી કરવાની માગ કરવામાં આવી છે.

સુપ્રીમ કોર્ટે અરજી ફગાવી દીધી હતી

હકીકતમાં સુપ્રીમ કોર્ટે ગત વર્ષે 2 ઓગસ્ટના રોજ ખેમ સિંહ ભાટી દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજી સહિત અનેક અરજીઓને ફગાવી દીધી હતી, જેમણે ચૂંટણી બોન્ડ યોજના (EBS)ની કોર્ટની દેખરેખ હેઠળ તપાસની માગ કરી હતી અને કહ્યું હતું કે, તમે એક ફરતી તપાસનો આદેશ ન આપી શકો.

એડવોકેટ જયેશ કે ઉન્નીકૃષ્ણન અને એડવોકેટ વિજય હંસરિયા દ્વારા દાલ કરવામાં આ અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, 15 ફેબ્રુઆરી 2024ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે બીજા કેસમાં - એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR) vs યુનિયન ઓફ ઈન્ડિયામાં બંધારણની કલમ 19(1)(a)નું ઉલ્લંઘન કરવાના કારણે EBSને ગેરબંધારણીય માન્યુ હતું. 

કોર્ટ કાયદો નથી બનાવતી

તેમાં તર્ક આપવામાં આવ્યો છે કે, ચૂંટણી બોન્ડ યોજના અને વિવિધ કાયદાકીય જોગવાઈઓને ગેરબંધારણીય જાહેર કરવાની અસર એ છે કે, ઉપરોક્ત યોજના ક્યારેય અસ્તિત્વમાં હતી જ નહીં અને શરૂઆતથી જ અમાન્ય છે અને તે કાયદાની એક સ્થાયી સ્થિતિ છે કે કોર્ટ ફક્ત કાયદો મેળવે છે તે કાયદો નથી બનાવતી. ADR કેસમાં આપવામાં આવેલા નિર્ણયમાં ચૂંટણી બોન્ડને શરૂઆતથી જ અમાન્ય ગણવામાં આવ્યા છે. તેથી, રાજકીય પક્ષોને મળેલા ફંડને જપ્ત કરવાની માગ કરતી અરજીને ફગાવી ન શકાય.

અરજી પ્રમાણે ADR કેસમાં આ કોર્ટ દ્વારા એવી ઘોષણા ન કરવાના કારણે કે નિર્ણય સંભવિત રીતે લાગુ થશે, ખરીદીની તારીખે ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાનું અસ્તિત્વ હાલની રિટ અરજીને ફગાવી દેવા માટેનું કારણ ન બની શકે. ચૂંટણી બોન્ડ યોજના શરૂ થયાની તારીખથી જ તમામ હેતુઓ માટે સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી અને જરૂરી પરિણામો આવવા જ જોઈએ.

આ પણ વાંચો: ઈઝરાયલે ગાઝાને સ્મશાન બનાવ્યું, બે દિવસમાં 200 લાશો નીકળી, કાટમાળની સફાઈમાં 21 વર્ષ લાગશે?

અરજીમાં એ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, અગાઉની ખંડપીઠ દ્વારા રિટ પિટિશનને ફગાવી દેવા માટે ચૂંટણી બોન્ડને મંજૂરી આપતા સંસદીય કાયદાના અસ્તિત્વ પર વિશ્વાસ કરવો એ રેકોર્ટ સામે સ્પષ્ટ ત્રુટિ છે. ADR ના નિર્ણયે પોતાના તારણોને સંભવિત જાહેર ન કર્યા, એનો અર્થ એ થયો કે, ચૂંટણી બોન્ડનું સમર્થન કરનારા વૈધાનિક માળખાને શરૂઆતથી જ અમાન્ય ગણાવું જોઈતું હતું.

અરજીમાં તર્ક આપવામાં આવ્યો છે કે, આ નિર્ણયનો પૂર્વવ્યાપી પ્રભાવ હતો, જેના કારણે EBS તેની શરૂઆતથી જ નિરર્થક બની ગયું હતું. ત્રણ ન્યાયાધીશોની ખંડપીઠ દ્વારા EBS હેઠળ રાજકીય પક્ષોને મળેલી રકમ જપ્ત કરવાની માગ કરતી અરજીઓને ફગાવી દેવાથી  ADRના નિર્ણયમાં સુધારો થયો છે જે પાંચ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય ખંડપીઠે આપ્યો હતો.

અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, કોર્ટના નિર્દેશો હેઠળ જાહેર કરાયેલા પુરાવા EBS દ્વારા આપવામાં આવેલા દાન અને કોર્પોરેટ દાતાઓ દ્વારા પ્રાપ્ત લાભો વચ્ચેના લેવડ-દેવડને રેખાંકિત કરે છે, જે ખંડપીઠના આ નિષ્કર્ષોનું ખંડન છે કે આવા દાવાઓ માત્ર અટકળો છે.

જુઓ કોર્ટે શું કહ્યું

કોર્ટે કહ્યું કે, આ કોર્ટના નિર્દેશ પ્રમાણે ચૂંટણી બોન્ડ અંગેની માહિતીનો ખુલાસો કરવાથી એ સ્પષ્ટપણે સ્થાપિત થાય છે કે રાજકીય પક્ષોને આપવામાં આવેલા દાન અને કોર્પોરેટ ગૃહોને મળતા લાભો વચ્ચે લેવડ-દેવડ થયું હતું અને તે અવલોકનની રિટ અરજી દાતા અને દાન લેનાર વચ્ચેના વ્યવહારની ધારણા પર આધારિત છે અને અરજદાર સતત તપાસની માગ કરી રહ્યો છે તે સ્પષ્ટપણે ત્રુટિપૂર્ણ છે. 

ચૂંટણી બોન્ડ યોજના રદ 

તમને જણાવી દઈએ કે ગત વર્ષે 15 ફેબ્રુઆરી 2024ના રોજ પૂર્વ CJI DY ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની 5 ન્યાયાધીશોની ખંડપીઠે ભાજપ સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલ રાજકીય ભંડોળ માટે ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને રદ કરી દીધી હતી.

શું છે ચૂંટણી બોન્ડ યોજના?

2017ના બજેટમાં તત્કાલિન નાણામંત્રી અરુણ જેટલી દ્વારા ચૂંટણી બોન્ડ યોજના રજૂ કરવામાં આવી હતી. કેન્દ્ર સરકારે તેને 2 જાન્યુઆરી 2018 ના રોજ સૂચિત કર્યું. આ એક પ્રકારની પ્રોમિસરી નોટ છે. તેને બેંક નોટ પણ કહેવામાં આવે છે. કોઈપણ ભારતીય નાગરિક કે કંપની તેને ખરીદી શકે છે.

સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ 12 માર્ચ, 2024ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટમાં ડેટા સબમિટ કર્યો હતો. બીજી તરફ સુપ્રીમ કોર્ટે પંચને 15 માર્ચ સુધીમાં ડેટા સાર્વજનિક કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. ચૂંટણી પંચે 14 માર્ચે પોતાની વેબસાઈટ પર ઈલેક્ટોરલ બોન્ડનો ડેટા જાહેર કર્યો હતો. ભાજપ સૌથી વધુ ડોનેશન લેતી પાર્ટી છે. 12 એપ્રિલ 2019 થી 11 જાન્યુઆરી 2024 સુધીમાં પાર્ટીને સૌથી વધુ 6,060 કરોડ રૂપિયા મળ્યા છે.

યાદીમાં તૃણમૂલ કોંગ્રેસ બીજા સ્થાને (1,609 કરોડ) અને કોંગ્રેસ પાર્ટી ત્રીજા સ્થાને (1,421 કરોડ) છે. જો કે યાદીમાં કઈ કંપની દ્વારા કઈ પાર્ટીને કેટલી રકમ દાનમાં આપવામાં આવી છે તેનો ઉલ્લેખ નથી. ચૂંટણી પંચે વેબસાઇટ પર 763 પેજની 2 યાદીઓ અપલોડ કરી છે. સૂચિમાં બોન્ડ ખરીદનારાઓ વિશેની માહિતી શામેલ છે.

ચૂંટણી બોન્ડ્સ કેશ કરનાર પક્ષોમાં કોંગ્રેસ, તૃણમૂલ કોંગ્રેસ, આમ આદમી પાર્ટી, સમાજવાદી પાર્ટી, AIADMK, BRS, શિવસેના, TDP, YSR કોંગ્રેસ, DMK, JDS, NCP, JDU અને RJDનો સમાવેશ થાય છે.