સાત સમંદર પાર પણ છે એક ‘પટના’, શું છે બિહાર સાથે તેનો સંબંધ, જાણો અનોખી કહાની...

Patna village of Scotland: ભારતમાં પટના શહેર બિહારની રાજધાની તરીકે ઓળખાય છે. પરંતુ તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે, સાત સમંદર પાર સ્કોટલેન્ડમાં પણ પટના નામની જગ્યા છે. સ્કોટલેન્ડના પટના શહેરનું નામ ભારતમાં પટના પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. જો ભારતના પટનાને ઐતિહાસિક શહેર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તો સ્કોટલેન્ડના પટનામાં પર્વતો, સુંદર ખીણો, ઝરણા અને વિપુલ હરિયાળી છે. આ શહેર ગ્લાસ્ગોથી લગભગ 72 કિલોમીટર દૂર સ્કોટલેન્ડમાં આવેલું છે. સ્કોટલેન્ડ યુનાઇટેડ કિંગડમ (યુકે)નો એક ભાગ છે. જ્યારે પ્રાચીન મગધ સામ્રાજ્યની રાજધાની પાટલીપુત્ર હવે બિહારની રાજધાની પટના તરીકે ઓળખાય છે. 

સ્કોટલેન્ડ ગામનું નામ પટના કેવી રીતે પડ્યું

સ્કોટલેન્ડમાં આ ગામના લોકોને પટના વિશે એટલું શું ગમ્યું કે તેઓએ તેમના ગામનું નામ પટના રાખ્યું. ખરેખર તેની પાછળ એક વાર્તા છે. ભારતમાં તેમના રોકાણ દરમિયાન આ પરિવાર આર્થિક રીતે ખૂબ સમૃદ્ધ બની ગયો હતો. 19મી સદીમાં વિલિયમ ફુલરટને સ્કોટલેન્ડ પરત ફર્યા બાદ ખાણકામનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો. તેમણે તેમની એસ્ટેટની ખાણોમાં કામ કરતા મજૂરોને આવાસ આપવા માટે આ ગામની સ્થાપના કરી હતી. જ્યારે ગામનું નામકરણ કરવાની વાત આવી ત્યારે તેણે તેનું નામ બિહારની રાજધાની પટના પર રાખ્યું. પરંતુ પટના નામ પસંદ કરવા પાછળ એક રસપ્રદ કહાની હતી. વિલિયમ ફુલરટનનો જન્મ બિહારની રાજધાની પટનામાં થયો હતો. તેમના પિતા જોન ફુલરટન પટનામાં બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીમાં મેજર જનરલ તરીકે કામ કરતા હતા.

વિલિયમનું બાળપણ ગંગા કિનારે વીત્યું

વિલિયમ ફુલરટને સ્કોટલેન્ડ પહોંચ્યા પછી ગંગા કિનારે વિતાવેલી ક્ષણો તેમને ખૂબ યાદ આવતી હતી. વિલિયમે દૂન નદીના કિનારે કોલસો અને ચૂનાના પત્થરનું ખાણકામ શરૂ કર્યું. વિલિયમે આ માટે ઘણા મજૂરો રાખ્યા. તેમણે કામદારોને રહેવા માટે ખાણની નજીક ઘણાં મકાનો બનાવ્યા. ધીમે-ધીમે આ જગ્યા સ્થાયી થવા લાગી. આ ગામમાં પ્રાથમિક શાળા, ચર્ચ, યુવા જૂથ અને ગોલ્ફ ક્લબ છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે આ બધા નામો પહેલા પટના દેખાય છે. માર્ગ દ્વારા, અહીં એક નાનું રેલવે સ્ટેશન પણ હતું. પરંતુ વર્ષ 1964માં જ્યારે ખાણ બંધ કરવામાં આવી ત્યારે રેલવે સ્ટેશન પણ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું હતું.

અહીંના લોકો ભારતના પટનાને જાણે છે

નવાઈની વાત એ છે કે, સ્કોટલેન્ડમાં આવેલા પટનાની શાળાઓમાં બાળકોને બિહારના પટના વિશે ખાસ ભણાવવામાં આવે છે. અહીં રહેનાર દરેક વ્યક્તિ જાણે છે કે આ ગામનું નામ ભારતના પટના શહેર પરથી પડ્યું છે. એટલું જ નહીં, અહીંના લોકો એ પણ જાણે છે કે પટનામાં ગંગા નદી વહે છે. એટલું જ નહીં તેઓ ગંગા નદી પર બનેલા મહાત્મા ગાંધી બ્રિજ વિશે પણ જાણે છે. અહીંના લોકો એ પણ જાણવા માંગે છે કે તેમના ગામના નામ જેવું બીજું પટના દુનિયામાં કેવું લાગે છે.

17મી માર્ચે 'પટના ડે'ની ઉજવણી

રસપ્રદ વાત એ છે કે આ ગામમાં પટના દિવસની ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે વિલિયમ ફુલરટનની કહાની દરેકને સંભળાવવામાં આવે છે અને ભારતીય શહેર પટના વિશે કેટલીક ખાસ વાતો પણ કહેવામાં આવે છે. સ્કોટલેન્ડમાં દર વર્ષે 17મી માર્ચે 'પટના ડે' ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે, સ્કોટિશ ફૂડની સાથે, અહીંના લોકો પણ પોતાની રીતે લિટ્ટી ચોખા તૈયાર કરે છે અને ઉજવે છે. સ્કોટલેન્ડના પટનામાં પણ બિહાર દિવસ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. ભારતમાં દર વર્ષે 22મી માર્ચે બિહાર ડેનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દિવસે 1912માં બ્રિટિશ સરકારે બંગાળ પ્રેસિડેન્સીથી અલગ બિહાર રાજ્યની રચના કરી હતી. આ કાર્યક્રમમાં અનેક મોટી હસ્તીઓ ભાગ લે છે.