'સાઈકોલૉજિકલ વૉર' : ઈઝરાયલને બેકફૂટ કરવા હમાસની નવી ચાલ, અમેરિકા-પાકિસ્તાને પણ અપવાની હતી આ ટ્રિક

Israel-hamas war : હમાસ અને ઇઝરાયેલનું યુદ્ધ વધુ ભયંકર બની રહ્યું છે. યુદ્ધની શરૂઆત હમાસે કરી હતી. તેણે ઈઝરાયેલી મ્યુઝીક ફેસ્ટીવલમાં લોકોને મોતને ઘાટ ઉતારી ઘણા લોકોનું અપહરણ કરી લીધું હતું. હવે આ આતંકવાદી જૂથ અપહરણ કરાયેલા લોકો અને બાળકોના વીડિયો જાહેર કરી રહ્યું છે. હાલમાં જ એક છોકરીની ક્લિપ આવી છે જેમાં આતંકવાદીઓ તેના તૂટેલા હાથની સારવાર કરી રહ્યા છે. આ એક પ્રકારનું મનોવૈજ્ઞાનિક યુદ્ધ છે જે હમાસે ઇઝરાયલ સામે ચલાવ્યું છે.

મગજ સાથે રમત રમાય છે 

તેને સાઈવોર પણ કાજેવામાં આવે છે. જ્યારે બે દુશ્મનો સામસામે લડે ત્યારે લડાઈ લાંબી ચાલતી હોય છે. એવું પણ બની શકે કે યુદ્ધનો ઉકેલ ન આવે. તે સંજોગોમાં સૈનિક અર્હવા ઘણી વખત દેશની સરકાર લડાઈમાં સામેલ થઇ જાય છે. તે અલગ અલગ મનોવૈજ્ઞાનિક હથકંડા અપનાવે છે જેથી દુશ્મન નબળો થઇ જતો હોય છે.

શું કરી રહ્યું છે હમાસ ?

હમાસનું ઉદાહરણ લેવામાં આવે તો તેણે ઇઝરાયેલના લોકોનું અપહરણ કરી દીધું છે. હવે તે ધીમે-ધીમે તેનો વીડિયો રિલીઝ કરી રહ્યા છે. કેટલાક રડી રહ્યા છે, તો કેટલાક આતંકવાદીઓને સારા સ્વભાવના કહી રહ્યા છે. પરંતુ આવા દરેક વિડિયો ઈઝરાયેલમાં રહેતા યહૂદીઓ પર દબાણ ઉભું કરી રહ્યા છે કે જો તેઓ સમયસર હથિયાર નહીં મૂકે તો અપહરણ કરાયેલા લોકોએ જીવ ગુમાવવો પડી શકે છે.

માનવ ઢાલ પણ દબાણ બનાવવાનો એક માર્ગ છે

આતંકવાદી સંગઠનો દ્વારા આવા વીડિયો પણ આવી રહ્યા છે જેમાં ગાઝાના ઘાયલ અને રડતા લોકો જોવા મળી રહ્યા છે. હુમલા પહેલા ઈઝરાયલે ગાઝા પટ્ટીમાં રહેતા લોકોને તેમના ઘર છોડવા કહ્યું હતું, પરંતુ હમાસે તેમને આમ કરતા રોક્યા હતા. ઈરાદો સ્પષ્ટ હતો કે ઈઝરાયેલ રહેણાંક વિસ્તારો પર હુમલો કરી શકે નહીં. અને જો તે થોડો હુમલો કરે તો પણ, હમાસે ઘાયલ લોકોને બતાવીને બધી સહાનુભૂતિ એકત્ર કરી લે. 

હાથીઓને યુદ્ધના મેદાનમાં લાવવામાં આવતા હતા

સરકાર અને સૈનિકોના મન સાથે રમવાની આ રીત ઘણી જૂની છે. ઉદાહરણ તરીકે, પ્રાચીન સમયમાં આફ્રિકન અને એશિયાઈ દેશોમાં હાથીઓને પણ યુદ્ધના મેદાનમાં લાવવામાં આવતા હતા. તેઓ ઘોડાની જેમ ઝડપથી દોડી શકતા નથી, ન તો તેઓ તેમના પર બેઠેલા લોકોને દરેક હથિયારથી બચાવવા માટે એટલા ઊંચા નથી, પરંતુ તેમના ભારે વજનને કારણે તેઓ ડરામણા દેખાતા હતા. નજીકના સૈનિકોને ડર હતો કે તેઓને કચડી નાખવામાં આવશે. ઘણીવાર ઘોડાઓ પણ હાથીને જોઈને ડરી જતા અને પાછળ હટી જતા. ઘણી વખત સૈનિકોમાં એવી અફવા ફેલાઈ હતી કે તેમનો સેનાપતિ મરી ગયો છે. આનાથી સેનાનું મનોબળ તૂટી જાય છે અને પૂરી તાકાતથી લડી શકતા નથી.

લાલચ આપીને દુશ્મન સેનાને તોડવી

સમય સાથે મનોવૈજ્ઞાનિક યુદ્ધ વધુ આધુનિક બન્યું. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન ફાઇટર પ્લેનમાંથી પત્રિકાઓ છોડવામાં આવી હતી, જેમાં વાહિયાત વાતો લખવામાં આવી હતી. ઘણી વખત, દુશ્મન સૈન્યને આત્મસમર્પણ કરવા અથવા રહસ્યો આપવાના બદલામાં રાશન અથવા પૈસાનું વચન આપવામાં આવ્યું હતું. જર્મન ટુકડીએ પર્યાપ્ત ખોરાક અને તબીબી સારવારના બદલામાં ઘણી જગ્યાએ આત્મસમર્પણ કર્યું હતું. આ સાથે યુદ્ધ ઝડપથી સમાપ્ત થઈ શકે છે. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન વાત આગળ વધી. અમેરિકન આર્મીએ 'ઘોસ્ટ આર્મી' તૈયાર કરવાનું શરૂ કર્યું. કાગળ અને પ્લાસ્ટિકની બનેલી મોટી ટાંકીઓ અને નકલી સાધનો સાથે રેલીઓ કાઢવામાં આવશે. આનાથી એવી છાપ પડી કે તેની પાસે વિશાળ સૈન્ય અને શસ્ત્રો છે.

મનોવૈજ્ઞાનિક યુદ્ધની ઘણી પદ્ધતિઓ છે

એક ડગલું આગળ વધીને અમેરિકાએ નકલી રેડિયો અવાજો બનાવ્યા. આ નબળા સંકેતો સાથે તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા જેથી જર્મની વિચારે કે તેણે કોઈ અમેરિકન ગુપ્તચરને પકડ્યું છે. સંદેશાઓ નકલી હોવાથી જર્મનોનું ધ્યાન ભટકી જતું અને અમેરિકા સહિતના સાથી દેશોને તેમનું કામ કરી જતા. ઉત્તર કોરિયા પણ આ કામ સતત કરી રહ્યું છે. તેણે બોર્ડર પર લાઉડસ્પીકર લગાવ્યા છે જેના દ્વારા તે સતત દક્ષિણ કોરિયા વિરુદ્ધ બોલે છે અને પોતાની ભલાઈનો પ્રચાર પણ કરે છે.