બેંકો, NBFC દ્વારા QIP દ્વારા ભંડોળ ઊભું કરવામાં 46 ટકાનો નોંધપાત્ર વધારો

નવી દિલ્હી : કેલેન્ડર વર્ષ ૨૦૨૫ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં ક્વોલિફાઇડ ઇન્સ્ટિટયુશનલ પ્લેસમેન્ટ (ક્યુઆઈપી) રૂટ દ્વારા બેંકો અને એનબીએફસી દ્વારા એકત્ર કરાતી મૂડીમાં ૪૬ ટકાનો વધારો થતાં રૂ. ૭,૪૫૬ કરોડ રહી હતી, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં રૂ. ૫,૧૦૦ કરોડ હતી.

મૂલ્ય અને જથ્થા બંનેની દ્રષ્ટિએ ભંડોળ ઊભું કરવામાં બેન્કોનું પ્રભુત્વ હતું કારણ કે તેઓએ જાન્યુઆરી-માર્ચ સમયગાળામાં લગભગ રૂ. ૬,૧૦૦ કરોડ એકત્ર કર્યા હતા. નિષ્ણાતો કહે છે કે ક્યુઆઈપી દ્વારા બેંકોના ભંડોળ એકત્રીકરણમાં વધારો મોટે ભાગે સેબીની લઘુત્તમ પબ્લિક શેરહોલ્ડિંગ ૨૫%ની જરૂરિયાતને પૂર્ણ કરવાની જરૂરિયાતને કારણે થયો હતો.

જાણકારોએ જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ પૂર્વેના સમયગાળામાં Q૧CY૨૫માં મૂડીમાં લગભગ ૫૦%નો વધારો રાજ્યની માલિકીની બેન્કો માટે સેબી દ્વારા ફરજિયાત ન્યૂનતમ પબ્લિક ફ્લોટ જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવાની સરકારની ઇચ્છા દર્શાવે છે. સરકારી માલિકીની બેંકો દ્વારા મૂડી એકત્રીકરણ એ માર્જિન અને નોન-પર્ફોર્મિંગ લોન બંનેની દ્રષ્ટિએ તેમની નાણાકીય સ્થિતિમાં નોંધપાત્ર સુધારાની બજારો દ્વારા મજબૂત સમર્થન છે.

ઈન્ડિયન ઓવરસીઝ બેંક, સેન્ટ્રલ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, પંજાબ એન્ડ સિંધ બેંક અને યુકો બેંક પાસે ૯૦% થી વધુ સરકારી શેરહોલ્ડિંગ છે. સેબીના નિયમો હેઠળ, બેંકોએ સરકારી શેરહોલ્ડિંગને મહત્તમ ૭૫% સુધી નીચે લાવવું જરૂરી છે.

યુકો બેંકે માર્ચમાં ક્યુઆઈપી મારફત રૂ. ૨,૦૦૦ કરોડ એકત્ર કર્યા હતા, જે બેંકોમાં સૌથી વધુ રકમ છે. સેન્ટ્રલ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા અને ઈન્ડિયન ઓવરસીઝ બેન્કે સંસ્થાકીય રોકાણકારોને શેર વેચીને અનુક્રમે રૂ. ૧,૫૦૦ કરોડ અને રૂ. ૧,૪૩૭ કરોડ એકત્ર કર્યા હતા. બેન્કોના મૂડી આધારને મજબૂત કરીને, આ ક્યુઆઈપીમાંથી પ્રાપ્ત થતી આવક તેમને ધિરાણને વેગ આપવા અને તેમના ગ્રાહકોની ધિરાણ જરૂરિયાતોને વધુ સારી રીતે સેવા આપવા માટે સશક્ત બનાવશે.

QIPsને પગલે, આ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં સરકારના શેરહોલ્ડિંગમાં માર્ચ ૨૦૨૫ સુધીમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ઈન્ડિયન ઓવરસીઝ બેંકમાં, ડિસેમ્બર ૨૦૨૪માં હિસ્સો ૯૬.૩૮% થી ઘટીને ૯૪.૬૫% થયું છે. સેન્ટ્રલ બેંકમાં, સરકારનું હોલ્ડિંગ ૯૩.૮% થી વધુ ઘટીને ૮૯.૨૭%, યુકો બેંકે સરકારી હિસ્સો ૯૫.૩૯% થી ઘટાડીને ૯૦.૯૫% અને પંજાબ એન્ડ સિંધ બેંક માટે, શેરહોલ્ડિંગ ૯૮.૨૫%થી ઘટીને ૯૩.૮૫% થયું છે.