સરળ હશે ‘નવું આવકવેરા બિલ’, 1 એપ્રિલ, 2026થી લાગુ થશે બિલ, ડ્રાફ્ટ થયો જાહેર

Income Tax Bill: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાનીમાં ગયા અઠવાડિયે કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠકમાં ‘નવા આવકવેરા બિલ 2025’(New Income Tax Bill 2025)ને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. 1 એપ્રિલ, 2026થી લાગુ થવા જઈ રહેલું આ બિલ ટૂંક સમયમાં લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવશે. ત્યારબાદ તેને વિગતવાર ચર્ચા માટે સ્ટેન્ડિંગ કમિટીને મોકલવામાં આવશે. જોકે, એમ થાય એ પહેલા તેનો ડ્રાફ્ટ જાહેર થઈ ગયો છે. 622 પાના લાંબા આ બિલની વિશેષતાઓ પર એક નજર નાંખીએ. 

પાનાની સંખ્યામાં ઘટાડો

નવા આવકવેરા બિલમાં પાનાની સંખ્યા ઓછી કરવામાં આવી છે. 63 વર્ષ અગાઉ 1961માં લાગુ કરાયેલા આવકવેરા બિલમાં 880 પાના હતા, જે હવે ઘટાડીને 622 કરી દેવાયા છે. જો કે બિલમાં પ્રકરણોની સંખ્યા જેમની તેમ જાળવી રખાઈ છે. આ બિલમાં પણ 23 પ્રકરણ છે. બિલમાં કુલ 536 વિભાગો છે.

આ પણ વાંચોઃ વર્લ્ડ ટ્રેડ વોર : શેરબજારમાં સન્નાટો : છેલ્લા કલાકોમાં એકાએક સેન્સેક્સ 1018 પોઈન્ટ ગબડયો

નવું બિલ જૂનાની સરખામણીમાં સરળ છે

નવું આવકવેરા બિલ જૂના બિલની તુલનામાં સરળ છે. જૂનામાં હતાં એવા ઘણાં અઘરા શબ્દોને સ્થાને સમજવામાં સરળ હોય એવા શબ્દોનો પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો છે. જેમ કે, હવેથી નાણાંકીય વર્ષના આખા 12 મહિનાને ‘કરવેરા વર્ષ’ (Tax Year) કહેવામાં આવશે; ‘આકારણી વર્ષ’ (Assessment Year) શબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે નહીં. એ ઉપરાંત આ બિલમાં ‘સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન’ અને ‘કેપિટલ ગેઇન ટેક્સ’ બાબતે સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે. 

દર બદલાયા કે જેમના તેમ છે?

નવા બિલમાં શેરબજાર માટે ટૂંકા ગાળાના મૂડી લાભના સમયગાળામાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. કલમ 101(b) હેઠળ, 12 મહિના સુધીના સમયગાળાને શોર્ટ ટર્મ કેપિટલ ગેઇન ગણવામાં આવશે. આ ઉપરાંત તેના દરો પણ સમાન રાખવામાં આવ્યા છે. શોર્ટ ટર્મ કેપિટલ ગેઇન ટેક્સ 20 ટકા પર યથાવત્ રાખવામાં આવ્યો છે.

કર વ્યવસ્થામાં શું ફેરફાર થયા? 

નવા ટેક્સ બિલમાં ટેક્સ રિજીમ(New Tax Regime) બાબતે કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી; બજેટમાં જાહેર કરાયેલા દરો યથાવત્ રહેશે. નવી કર વ્યવસ્થામાં સ્લેબમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે; જે અંતર્ગત 12 લાખ રૂપિયા સુધીની કમાણીને આવકવેરામાંથી બહાર રાખવામાં આવી છે. ઉપરાંત, નવી કર વ્યવસ્થા હેઠળ સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન 75,000 રૂપિયા અને જૂના ટેક્સ શાસન હેઠળ 50,000 રૂપિયા હશે.

આ પણ વાંચોઃ ટેરિફ વોર: ભારત પણ વળતા પ્રહારના મૂડમાં : ઉદ્યોગોને સલામત બનાવશે

નવો ટેક્સ સ્લેબ 2025

• 4 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક – કોઈ ટેક્સ નહીં
• 4 લાખ 1 રૂપિયાથી 8 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક - 5 ટકા ટેક્સ
• 8 લાખ 1 રૂપિયાથી 12 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક – 10 ટકા ટેક્સ
• 12 લાખ 1 રૂપિયાથી 16 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક – 15 ટકા ટેક્સ
• 16 લાખ 1 રૂપિયાથી 20 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક – 20 ટકા ટેક્સ

આ સંસ્થાને મળ્યો વિશેષાધિકાર

અગાઉ આવકવેરા વિભાગે વિવિધ કર યોજનાઓ શરુ કરવા માટે સંસદનો સંપર્ક કરવો પડતો હતો, પરંતુ નવા ટેક્સ ઍક્ટ (2025) મુજબ, હવે ‘સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઑફ ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ’(CBDT)ને સ્વતંત્ર રીતે આવી યોજનાઓ શરુ કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે. તેનો હેતુ અમલદારશાહી વિલંબની સમસ્યાને દૂર કરવાનો છે. CBDT કલમ 533 મુજબ પુનરાવર્તિત કાયદાકીય સુધારા કર્યા વિના કર સંબંધિત વહીવટી નિયમો તૈયાર કરી શકશે અને તેને રજૂ કરી શકશે. ઉપરાંત, CBDT ડિજિટલ ટેક્સ મોનિટરિંગ સિસ્ટમ પણ લાગુ કરી શકશે.